Met een vertegenwoordiger van ATD Vierde Wereld, Oliver Van Goethem, ervaringsdeskundige en Ludwig Simon, die het opneemt voor bedelaars in Namen.
Elke definitie van armoede riskeert een essentieel aspect uit de realiteit en/of levenservaring van mensen in armoede te missen, of zelfs wel te negeren. Deze valkuil is alom aanwezig in de beleidsplannen voor armoedebestrijding, in het bijzonder wanneer het beleid op afstand blijft van diegenen die rechtstreeks te maken hebben met de genomen beslissingen en tendensen. In naam van een bepaalde kennis over armoede en de oplossingen daarvoor worden regels opgelegd, mensen geïnfantiliseerd, verdierlijkt, en wordt een zeer complexe werkelijkheid gereduceerd tot enkele primaire variabelen.
Dit probleem ontgaat de actoren op het terrein niet. De werking van ATD Vierde Wereld steunt op de volgende basisgedachte: het ervaren van armoede ligt op zich aan de basis van kennis, die erkend en geïntegreerd moet worden in de armoedebestrijding om efficiënt te zijn. Dit werd vertaald in hun visie: “Mensen die zelf in een situatie van extreme armoede leven, zijn de eersten om op te staan en zich te verzetten tegen deze uitzichtloosheid. De inzet van hun unieke kennis en ervaring willen wij inzetten om bruggen te bouwen. Hun ervaringskennis is onze basis om deel te nemen aan structureel dialoog of om structurele veranderingen voor te stellen. Onze acties zijn gericht op de eerbiediging van ieders waardigheid en grondrechten. De samenleving zal pas veranderen als de allerarmsten onvoorwaardelijk als burgers worden erkend. Door onze krachten te bundelen – met de inzet en ervaringen van de allerarmsten zelf – willen wij een einde maken aan extreme armoede en zo een vreedzame samenleving opbouwen.” Dergelijke stelling is ook de invalshoek van de Dienst Ervaringsdeskundigen (POD Maatschappelijke Integratie): “Willen we als overheid die kloof toch overbruggen dan kunnen we dat niet doen zonder mensen met armoede-ervaring te betrekken. Zij zijn immers het best geplaatst om drempels te inventariseren. Zij zijn ook de enigen die een transversale ervaring met verschillende diensten kunnen voorleggen. Mensen in armoede worden vaak niet bereikt bij klantentevredenheidsmetingen. Mensen in armoede zijn het best geplaatst om te weten welke maatregelen wel of niet kunnen werken in de aanpak van armoede.”
Of het nu gaat om ATD Vierde Wereld of de Dienst Ervaringsdeskundigen, hierbij komen enkele vraagstukken naar boven. Kan men over expertise spreken wanneer de afstand zo miniem is dat de dagelijkse valkuilen zich mogelijk opnieuw voordoen in de “experte” benadering van een arme? Aangenomen dat het ervaren van armoede pertinent is, kan men er dan ook niet vanuit gaan dat het niet ervaren van armoede eveneens of meer pertinent is om uitwegen te zoeken? Een arme zijn waardigheid teruggeven is een immense opdracht. Hierbij rijst de vraag of iemand echt kan emanciperen zolang de socio-politieke en culturele omstandigheden die mensonterend zijn zelf niet in vraag gesteld worden? Kan men stellen dat de armen erkend moeten worden als minderheid die respect, waardigheid en niet-discriminatie verdient, of als een sociale categorie die best verdwijnt omdat ze intrinsiek mensonwaardig is?
Deze vraagstelling is de leidraad van de 25e Think Tank: kan armoede kennis zijn/opleveren? Meer nog, is armoede kennis, en aan welke voorwaarden? Kan erkende kennis werkelijk macht geven? Heeft de kenniserkenning van mensen in armoede hen een bredere actieradius gegeven, of enkel waardigheid geboden aan minderwaardigen zonder mogelijkheid om – via deze kennis – de oorspronkelijke, bepalende ongelijkheid te overstijgen?
Donderdag 3 mei 2018 van 12u00 tot 14u.
In het Frans.
Bij DoucheFLUX, Veeartsenstraat 84, 1070 Brussel.
Inschrijving gewenst (sandwich aangeboden) : accueil@doucheflux.be